Albo Turystyka Emocjonalna

[[Wiki.trustroots.org]] is an independent wiki with information for people who are actively exchanging hospitality.
Revision as of 17:23, 10 March 2013 by Robyt (talk | contribs) (Robot: Cosmetic changes)
(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)

ALBO TURYSTYKA EMOCJONALNA

COUCHSURFING.COM

Paula Bialski
Also available in English: Emotional Tourism.
Wyobraź sobie, że wybierasz się w nowe strony. Otwierasz stronę internetową, przeglądasz parę zdjęć, czytasz kilka zdań o ludziach, których nigdy nie spotkałeś i u jednego z nich decydujesz się nocować. Brzmi lekkomyślnie? Brzmi realistycznie. Tak Właśnie działa sieć wzajemnej gościnności turystycznej, której przykładem jest serwis Couchsurfing.com.

Sposób, w jaki się poruszamy, zmieniamy otoczenie, odkrywamy i przekraczamy granice między nami-turystami a nimi-miejscowymi stał się obecnie fascynującym i płynnym zjawiskiem. Weźmy na przykład Adama, Polaka mieszkającego w Utrechcie, który postanowił wybrać się do Genewy. Zamiast tak jak wszyscy zatrzymać się w hotelu lub schronisku, postanowił wykorzystać możliwości internetowego systemu wzajemnej gościnności. Zatrzymał się u Franka, człowieka, którego nigdy wcześniej nie spotkał i zdecydował się „przenocować” na jego genewskiej kanapie. Nie bez powodu umieszczam słowo „przenocować” w cudzysłowie, bo w rzeczywistości Adam spędził całą noc, słuchając historii życia swojego gospodarza. W ten sposób, zamiast odprawić tradycyjny, przewodnikowy rytuał wizyt w muzeach i lokalach z miejscowymi specjałami, Adam włączył się w nową formę turystyki, której głównym elementem stało się doświadczenie emocji i bliskości z mieszkańcami odwiedzanego kraju. Relacja, jaką udało mu się nawiązać w ciągu dwóch dni, pozwoliła mu doświadczyć znacznie więcej niż obcowanie widokami, dźwiękami i zapachami miasta. Gościna u Franka stała się okazją nie tyle do poznania materialnej specyfiki nowego miejsca, lecz raczej odkrycia bardziej emocjonalnego oblicza miasta i mieszkających w nim ludzi.

Przypadek Adama to tylko jeden z przykładów, coraz więcej turystów decyduje się na podobny sposób podróżowania. Turystyka staje się obecnie polem daleko idącej specjalizacji i dostosowania do indywidualnych potrzeb i celów jej uczestników. Ta metamorfoza nie jest niczym rewolucyjnym. Od kiedy zaczęto podróżować, zmieniały się cele, jakie podróżom stawiano. Zanim przystąpimy do pogłębionej analizy najnowszych przemian, zachodzących w obrębie turystyki, warto zauważyć, że świeże wzorce zachowań w jej ramach nie spychają w niebyt swoich poprzedników, a jedynie ustanawiają obok nich nowe subdyscypliny. Motywacja do podróżowania i zmiany otoczenia poddana jest zarówno ciągłej intensyfikacji jak i metamorfozom, co bywa interpretowane jako owoc przemian cywilizacyjnych w ramach nowoczesności i wiąże się z powstawaniem wspomnianych podziałów w obrębie turystyki. Turystyka narodziła się pierwotnie jako forma eksploracji, kolonizacji, a następnie jako przywilej zarezerwowany dla ludzi z wyższej klasy społecznej. W ostatnim przypadku, podróżujący opuszczał swój dom, aby zdobyć doświadczenia z dala od rodzinnego kraju. Turystyka w swojej wczesnej postaci miała jeden główny cel: doświadczyć bezpośrednio nowego otoczenia, posmakować w odmienności. Nowe doświadczenie angażowało wszystkie zmysły – zapachy, widoki, dźwięki i smaki nowego miejsca – pokoju w hotelu, miejscowej potrawy, tłocznej ulicy. Popularnym sposobem na dokumentowanie tych namacalnych elementów stała się fotografia.

Pojawienie się post-turystyki może być uznane za pierwszy podział w obrębie turystyki. Mike Featherstone, John Urry i inni badacze dyscypliny „nowej turystyki” podkreślają ważny dla jej rozwoju aspekt mechanizmów globalizacji. Ujednolicanie się świata stwarza potrzebę poszukiwania odmienności i unikatowości. Jednostka, teraz już z wyższej lub średniej klasy, podróżuje aby przeżyć coś rzeczywistego i lokalnego zarazem. O ile turystyka w swojej klasycznej postaci opierała się na podróżowaniu do danego miejsca, aby zobaczyć to, co materialne, Featherstone twierdzi, że post-turyści „poszukują całego zakresu przeżyć i bezpośrednich spotkań z miejscowymi.” Aby wytłumaczyć to zjawisko, teoretycy często odwołują się do metafory sceny/kulis Erivna Goffmana: w czasach po-turystycznych turysta pragnie nie tylko przeżyć związanych ze sceną turystyczną (np. popijanie kawy we francuskiej kawiarni), ale i poznać kulisy (np. doświadczyć tego, jak ta kawa była zbierana i zaparzana).

Teraz, post-turystyka i nacisk na „lokalne” przeżycia ustanowiła nową hybrydę turystyki, a wraz z nią ponowną fragmentację w ramach procesu turystyki. Ta nowa hybryda stanowi coś co nazywam „turystyką emocji,” w której przeżycia turystyczne nie są ograniczone do poznawania zmysłowego (patrz: wspomniany już przykład pokoju w hotelu), ale pozwalają na przezywanie emocji, jakich dostarczyć może nawiązanie bliskości z mieszkańcami odwiedzanych przez nas miejsc. Podczas gdy post-turystyka była związana z odkrywaniem sfery prywatnej (jak np. życie codzienne mieszkańców malej górskiej wioski w Szwajcarii), turystyka emocji bazuje na tworzeniu relacji międzyludzkich. Łatwo to wytłumaczyć na wspomnianym już przykładzie fotografii z podróży. W pierwszych dwóch fazach turystyki zwiedzający nowe miejsce mógł utrwalić swoje przeżycia robiąc zdjęcia („to jest jedzenie - czekoladka? ciastko? ciasteczko? - które jedliśmy w Genewie” lub „to jestem ja na małej działce w Alpach”). Ale klisza aparatu rejestruje przede wszystkim obrazy, nie zawsze jest w stanie uchwycić emocje, jakie towarzyszyły utrwalonej sytuacji. Fotografia Franka, jaką mógłby zrobić Adam, nie powiedziałaby zbyt wiele o przyjaźni łączącej dwóch młodych ludzi.

Skorzystaj z mojej kanapy

Źródeł turystyki emocji należy szukać w procesie globalizacji, dyskursie internetowym, mechanizmach stratyfikacji społecznej, specyfice kultury indywidualizmu społeczeństwa zachodniego i ponowoczesności. Dogłębne zanalizowanie wszystkich tych czynników w jednej pracy graniczyłoby z niemożliwością. Dlatego też ten esej ma na celu raczej rozbicie analizy powyższych procesów, by móc wykreować nową interpretację turystyki jako przeżycia emocji. Analiza systemu wzajemnej gościnności, z jakiego skorzystał Adam, pozwoli nam na dekonstrukcję głównych procesów w nowym typie gościnności (home-stay exchange) i pomoże uchwycić złożoność samego zjawiska turystyki emocji, którego jest bezpośrednim rezultatem.

Odejdźmy na chwilę od tematu, aby wyjaśnić, skąd wziął się sam pomysł systemów wzajemnej gościnności. Pierwszy system tego typu o nazwie Servas Open Doors założył w roku 1949 niejaki Bob Luitweiler. Była to międzynarodową organizacja non-profit, prowadzona przez wolontariuszy, a jej głównym celem miało być popieranie międzynarodowego pokoju. Servas Open Doors udało się zgromadzić kilkuset członków na całym świecie. Wynik niezły, ale dopiero popularyzacja internetu w latach 90. pozwoliła rozwinąć podobne projekty na naprawdę dużą skalę. Dzisiaj istnieją w sieci systemy wzajemnej gościnności, które liczą ponad 140,000 członków. 1

Głównym przykładem, do którego będę się odwoływać, jest jeden z największych obecnie systemów wzajemnej gościnności w internecie, zwany Couchsurfing.com. Serwis liczy sobie około 100,000 członków na całym świecie, a jego głównym celem jest tworzenie globalnej sieci użytkowników, którzy chcą podróżować do odległych miejsc, zatrzymując się w prywatnych domach. Couchsurfing, jak inne podobne mu systemy, funkcjonuje na zasadzie wzajemności: podróżując korzystamy z gościny wybranych członków serwisu, ale sami jesteśmy zobowiązani otworzyć swój dom dla innych użytkowników, przybywających z wizytą do naszego kraju. Dlaczego Couchsurfing.com? Wybrałam go, ponieważ ze wszystkich stron internetowych tego typu, ten ma najbardziej zaawansowaną stronę graficzną, zarówno pod względem części wizualnej jak i systematyczności, co sprzyja łatwemu przeglądaniu przez użytkowników. Jest tez bardzo rozbudowany pod wzgledem tresci dyskusji, ktore tocza ze soba jego czlonkowie, uzywajac do tego grup internetowych. Sam system polega na tym, ze kazdy nowy uzytkownik serwisu kreuje swój profil jako swego rodzaju wizytowke, za pomoca której moze sie zaprezentowac innym internautom - podroznikom. Wielu czlonków serwisu dolacza zdjecia, informacje o swoich pasjach, zainteresowaniach, opiniach, budujac bardzo rozbudowane profile. Tworzy tez linki do swoich znajomych/ przyjaciol w sieci Couchsurfing. Linki te opatrzone sa stopniem zaufania, co wzmaga ochrone bezpieczenstwa osob, bioracych udzial w tym serwisie, poprzez udowodnienie, iz jego czlonkowie rzeczywiscie podrozuja, spotykaja sie w realnym swiecie i rzeczywiscie sie znaja. Dopiero kiedy uzytkownik utworzy juz wlasny profil, ma prawo przegladac profile innych uzytkowników (jest to takze element ochrony bezpieczenstwa serwisu), których “kanapy” (czyli doslownie: oferowane przez nich mozliwosci darmowego noclegu) znajduja sie w miejscu, do którego on/ona podrózuje. Kolejnym krokiem jest wyslanie maila do czlonka CouchSurfing, mieszkajacego w dowolnym miejscu swiata, z prosba, aby udostepnil on swoja "kanape" i aby podroznik mogl na niej "surfowac"- czyli po prostu spedzic noc w domu gospodarza, nie placac za nocleg. Prawdziwa wartosc CouchSurfing stanowi jednak nie darmowy nocleg. Przez „surfowanie” na kanapie, Łóżku, namiocie(niejasne, o co chodzi dokładniej?), itp., jednostka często buduje jakąś więź ze swoim gościem lub gospodarzem. Emocjonalna relacja (pozytywna, negatywna, czy neutralna) może zostać nawiązana, ponieważ turysta lub „surfer” wkracza w prywatną sferę życia swojego gospodarza. Więź społeczna jest podtrzymywana zarówno w sieci jak i w świecie rzeczywistym.

Aby przeprowadzić analizę sposobu funkcjonowania sieci wzajemnej gościnności, mogłabym odnieść się do długiej listy teorii socjologicznych, np. teorii kapitału społecznego Jamesa Colemana lub teorii sieci społecznych Manuela Castallsa. Mogłabym zanurzyć się w ożywiony dyskurs, odnosząc się do zjawiska McDonaldyzacji turystyki lub standaryzacji miejsca, ale nie zrobię tego. Problemy, które wymieniłam wpisują się w dzisiejszy dyskurs wokół zagadnienia turystyki. Chociaż dialog ten jest ważny, sądzę, że niewystarczająco dużo miejsca poświęca się motywacji, skłaniających ludzi do podróżowania. Dzisiaj owe motywacje są bezpośrednio pobudzane przez czynniki związane z postmodernizmem i jasno pokazują ludzką potrzebę bycia w bliskim kontakcie z innymi oraz potrzebę określenia swojej tożsamości w relacji z inną osobą. W ramach turystyki emocji te zjawiska mogą ulec podziałowi na dwie fazy; są nimi: turystyka więzi (relationship tourism) i turystyka konstruowania jaźni.

Jak ujmuje to Kenneth Gergen, uczucia mogą być rozpatrywane jako konstytutywna cecha nie jednostek ale ich relacji między sobą. Jednak obecnie proces ustalający bliską, opartą na uczuciach, relację z inną osobą jest w nowoczesnym stanie kryzysu. Gergen odwołuje się do przykładu Durkheima, kiedy pisze: „wraz z wzrastająca złożonością nowoczesnego państwa, «solidarność organiczna» ustępowała miejsca «mechanicznym» relacjom”. Głęboko zindywidualizowane i egocentryczne społeczeństwa Zachodu przyczyniły się do nasilenia zjawiska wykorzenienia człowieka z jego otoczenia. Ta uczuciowa bezładność, jaką odczuwają na co dzień ludzie we wzajemnych relacjach, zaczyna się w już dzieciństwie. Francis Fukuyama przypomina, że większość klasycznych teorii socjologicznych, sformułowanych pod koniec XIX wieku zakłada, że wraz z modernizacją społeczeństwa maleje znaczenie rodziny na rzecz bardziej bezosobowego nawiązywania więzi społecznych. Pustka bezosobowych kontaktów doprowadziła jednostkę do poszukiwania głębszych związków i kontaktów z innymi. Trudno współczesnemu człowiekowi odnaleźć je w rodzinie - więzi rodzinne pozostają słabe, rozbite, niedookreślone; znacznie łatwiej poszukiwać gdzie indziej – w innych miejscach i przestrzeniach, które dostarczają przeżycia bliskości. Frank, gospodarz Adama w Genewie, nie różnił się specjalnie od innych couchsurferow, z którymi nawiązałam kontakt w trakcie moich badań: był to biały mężczyzna lekko po trzydziestce, wykształcony i wyraźnie przeżywający jakiś rodzaj życiowego kryzysu. Adam opisał go jako człowieka o głębokiej potrzebie kontaktu osobowego, poszukującego kogoś, kto mógłby go wysłuchać, być dla niego wsparciem moralnym i emocjonalnym. Szczerze mówiąc, wydaje się, że Frank mógłby potrzebować poważnej sesji terapeutycznej. Słuchacza znalazł w osobie Adama, który, choć znany zaledwie od kilku godzin, był w stanie przeprowadzić z nim szczerą, głęboką rozmowę. Skąd ta nagła potrzeba otwarcia się przed kompletnie obcą osobę? I dlaczego Adam był tak otwarty na współprzeżywanie emocji Franka?

Spragnieni emocji

Anthony Giddens pisze, że obecnie mieszkamy w świecie zaludnionym, a nie jedynie w świecie anonimowych, pustych twarzy, czego nieodłącznym sposobem wywoływania jest wprowadzenie systemów abstrakcyjnych (wiary w symboliczne znaki, systemy eksperckie lub instytucje). Jednostka musi w gruncie rzeczy odszukać swą tożsamość pośród strategii i opcji prezentowanych przez te systemy abstrakcyjne. W ujęciu Giddensa, system abstrakcyjny, może być więc jednym z licznych zachowań związanych z całym systemem turystycznym, takich jak przelot samolotem, wycieczka po mieście lub do muzeum, wreszcie – Couchsurfing lub inny z systemów wzajemnej gościnności. Co ważniejsze, pozostając przy teorii Giddensa, systemy abstrakcyjne (jak Couchsurfing) przyczyniają się do zacieśniania się osobistych relacji i więzi zaufania, które wymagają otwarcia się na inną osobę, nie ukrywając żadnych uczuć . Tym, czego doświadczamy dzięki systemom wzajemnej gościnności, jest nie tylko wkroczenie w czyjąś sferę prywatną i przebywanie u kogoś w domu, ale też potrzeba nawiązywania więzi międzyludzkich. Mechanizm Couchsurfing dostarcza użytkownikom natychmiastowej wymiany emocji, których tak są spragnieni. Jako turysta, Adam wybrał się do Genewy w celu przenocowania u Franka, ale bliski kontakt z gospodarzem sprawił, że obraz zwiedzanego miasta w oczach Adama w dużym stopniu został nacechowany przez osobowość Franka. To wspomnienia rozmów i wspólnie spędzanego czasu wraz z nowo poznanym znajomym, a nie odwiedzane miejsca w Genewie, pozostają najbardziej żywe w pamięci Adama. Trudno przypuszczać, że wszyscy Couchsurferzy, którzy „surfują,” decydują się na podróżowanie zupełnie w „ciemno”. Często wybierają ten a nie inny sposób podróżowania, ponieważ chcą poznać kogoś interesującego. Nie przypuszczam, aby Frank i Adam stali się z miejsca najlepszymi kumplami. Na tym przykładzie chcę raczej pokazać sposób, w jaki przeżywanie ludzkich emocji przejmuje pierwszeństwo nad doświadczaniem nowych miejsc od strony czysto poznawczej, które tradycyjnie wiązało się z byciem turystą.

Mówiąc o czymś, co zostało nazwane tutaj „wymianą emocji”, warto przywołać Michela Maffesoliego i jego koncepcję „neo-plemion”. Maffesoli odrzuca pojęcie indywidualizacji w społeczeństwie i dowodzi, że nowoczesny globalny świat jest posegregowany na „neo-plemiona,” których członkowie łączą się, by wymienić się wspólnymi emocjami. Kiedy couchsurferzy podróżują i wymieniają swoje obserwacje, myśli, emocje, rzadko wchodzą we wzajemny konflikt. Wymiana emocji staje się wymianą empatii, zrozumienia, i wsparcia. Zamiast znaleźć się w „zracjonalizowanym społecznym” środowisku, w którym postrzegamy świat jako zracjonalizowana jednostka, stajemy się świadkami rozwoju empatycznej „społeczności”, której priorytetem ma być wyrażanie uczuć, nastrojów i emocji. Unikając zbyt głębokiej abstrakcji, pragnę powiedzieć, że emocją, której couchsurferzy chcą doświadczyć, jest często empatia, zrozumienie, wgląd w uczucia innej osoby, rzadko jednak użytkownicy internetowej społeczności dążą do konfliktu. Dialog między „surferem” a „gospodarzem” często wymaga społecznego komentarza lub osobistej narracji, która prawie zawsze jest przyjmowana z aprobatą. Z jednej strony, wsparcie, jakiego udzielił Frankowi Adam, i zrozumienie dla jego problemów może wynikać z grzeczności wobec gospodarza, jakiej oczekuje się od gościa. Ale, nie możemy też lekceważyć tego, że Couchsurfing jest typem neo-plemienia którego celem jest wymiana empatii.

Opowiem ci moją historię

Zdefiniowaliśmy zjawisko „turystyki więzi” (relationship tourism), spróbujmy zatem skupić się na samej postaci Franka. Jego „głęboka potrzeba rozmawiania o sobie,” jak to określił Adam, nie jest cechą właściwą wszystkim użytkownikom systemów wzajemnej gościnności, niemniej występującą znacząco często. Każdy użytkownik Couchsurfing, z którym rozmawiałam, wspominał o próbie kształtowania własnej tożsamości przez dialog z inną osobą. Jak wynika z relacji Adama, Frank przesiedział całą noc opowiadając o swoim życiu, mniej interesowały go natomiast osobiste sprawy jego gościa. Proces poszukiwania własnej tożsamości przez użytkowników Couchsurfing przebiega na dwa sposoby: po pierwsze, w trakcie dialogu z inną osobą, podczas którego „surferzy” przestawiają swój profil, pokazujący ich zainteresowania, umiejętności i preferencje. Drugim sposobem jest opowiadanie innym historii ze swojego życia. Zauważmy, w jaki sposób Kenneth Gergen Note opisuje swoją analizę autonarracji: „Powiedzenie, że opowiadamy historie, by inni lepiej nas zrozumieli, nie wyjaśnia wszystkiego. Nie tylko opowiadamy o swoim życiu w formie historii, ale także nasze relacje międzyludzkie w znaczącym stopniu przeżywamy w formie narracji.” Adam stworzył sobie obraz Franka na podstawie historii z życia, jakie od niego usłyszał. Szwajcarski gospodarz opowiedział Adamowi o swojej pracy jako dziennikarza telewizyjnego, o swoich podróżach po świecie, a nawet o własnych doświadczeniach miłosnych. Każdy wątek jego opowieści był jak kolejny element układanki, która miała stworzyć drugiej stronie spójny wizerunek rozmówcy. Kreowanie narracji było przypuszczalnie pomocnym narzędziem zarówno dla Adama (dla zrozumienia Franka i jego postępowania) jak i dla Franka (który sam pragnął uświadomić sobie, kim jest i co dokładnie chciałby osiągnąć w swoim życiu). Płynność nowoczesności czyni jednostkę pozbawioną dokładnej definicji siebie. W wielkim skrócie można by powiedzieć, że nasza osobowość nie jest czymś stałym i niezmiennym, a płynnym, ulegającym ciągłym przeobrażeniom. Autonarracja pomaga nam wyrażać naszą tożsamość, a także zweryfikować to, kim jesteśmy. Giddens przyczyn tego zjawiska upatrywałby w refleksyjności, jaką odznacza się nowoczesność, tłumacząc, że konstrukcja jaźni jest procesem refleksyjnym. Narracja oraz prezentacja profilu jest częścią naszego refleksyjnego projektu, dostępną teraz natychmiastowo przez kontakt z inną osobą w systemach wzajemnej gościnności.

Człowiek wykorzeniony

Turystyka nie jest już taka, jak kiedyś. Jednak analizując pojęcia związane z dziedziną turystyki emocjonalnej, nadal pozostaje jedno pytanie: dlaczego ludzie muszą podróżować i zmieniać fizyczne otoczenie, aby doświadczyć międzyludzkiego kontaktu i prawdziwych emocji? Czy nie moglibyśmy przeżyć tego wszystkiego w domu?

Otóż, intencjonalne nawiązywanie relacji z innymi w gruncie rzeczy wydaje się o wiele łatwiejsze poza naszym najbliższym otoczeniem. Ponadto, poznanie nowej osoby poza naszym kontekstem kulturowym i nawiązywanie z nią więzi staje się czymś egzotycznym i nieznanym na tle domowego otoczenia osoby, u której gościmy. Należałoby też wziąć pod uwagę to, że jedną z konsekwencji nowoczesności jest „wykorzenienie” człowieka z jego miejsca, które staje się czymś ambiwalentnym i niedookreślonym, jak ujmuje to Giddens. Zatem fakt, że nawiązujemy nowe relacje emocjonalne w innym kraju lub mieście jest czymś drugorzędnym na tle nowych globalnych mechanizmów jak Couchsurfing i inne systemy wzajemnej gościnności, które pozwalają nam zawrzeć znajomości podczas podróżowania poza naszym normalnym otoczeniem.

Na koniec pozwolę sobie podsumować moje twierdzenia. Po pierwsze, osobowość człowieka nowoczesnego skłania go do poszukiwania kontaktu z innym człowiekiem. Po drugie, płynna nowoczesność zmusza nas do ciągłego przeformułowywania naszej autonarracji. Couchsurfing i inne systemy wzajemnej gościnności spełniają te potrzeby. Couchsuring jest ucieleśnieniem globalnej natury naszych czasów – i tworzy mechanizm turystyki emocji.

Frank i Adam nie odwiedzają się nawzajem. Nie wymieniają się mailami. Moglibyśmy pomyśleć, że ich dwudniowa znajomość miała charakter niezobowiązujący. Ale kto wie, być może Adam już zawsze będzie czuł sentyment do swojej krótkiej podróży do Genewy. A jeśli nawet nie zapamięta dobrze miasta, na pewno pozostanie mu w pamięci długa rozmowa z Frankiem.

  • * *

Od redakcji: Pod koniec czerwca, gdy Autorka oddawała tekst do druku, awaria serwera unicestwiła serwis couchsurfing wraz ze wszystkimi danymi o uczestnikach. Na stronie internetowej pojawił się list od Casey Fenton, twórcy serweru ze „zgubilismy ¾ danych z serweru... i z ciezkim sercem informuje ze Couchsurfing jaka ja obecnie znamy nie istnieje.” Nastepnego dnia Casey dostaL ponad 3000 osobistych emailow od czLonkow zgLoszajac ich emocjonalny protest. ZaLozyciele postanowili zbudowac strone od nowa, i przekazali informacje: „Czy wspólnota CouchSurfing zniknęła, gdy padł twardy dysk naszego serwera? NIE! Spójrzcie na listy, które napływają na nasze adresy, nasz zatłoczony od czasu katastrofy czat, ludzi, którzy pomagają sobie nawzajem odzyskiwać swoje profile z pamięci podręcznych swoich komputerów. Wspólnota żyje i jest widoczna, teraz bardziej niż kiedykolwiek wcześniej!”

Paula Bialska jest Kanadyjska dziennikarka ktora przyjechaLa do Polski aby ukonczyc studia Magisterskie na WydziaLe Sociologii na Uniwersytecie Warszawskim. Ostatnie dwa miesiace mieszkaLa w Montrealu spedzajac czas w maLym, zatLoczonym mieszkaniu w którym czasowo zamieszkuja gLowni zaLozyciele Couchsurfing.com. Zbiera materiaL badawczy i rozne inne emocje.


Bibliografia

 Mike Featherstone, Undoing Culture, (London: Sage, 1996), s. 120.
 Gergen, Kenneth. Realities and Relationships. (Cambridge: Harvard University Press, 1997), s. 210.
 Gergen, s. 216.
 Fukuyama, Francis. The Great Disruption: Human Nature and the Reconstruction of Social Order (New York: Touchstone, 1999) s. 37
 Anthony Giddens. The Consequences of Modernity. (Stanford: Stanford University Press, 1990) s. 124
 Giddens, s. 143
 Michel Maffesoli. The Time of the Tribes. (London: Sage Publications, 1996) S. 11. 
 Gergen, s. 186.
 Giddens, s. 124.
  Giddens, s. 140.